Wada budowy stóp, która polega na obniżeniu wysklepienia stopy, jest fachowo określana mianem płaskostopia. Wymaga rehabilitacji, która pozwoli na przywrócenie stopie prawidłowej budowy i funkcji. Zaniedbanie fizjoterapii może na zawsze zaburzyć sposób chodzenia i przyczynić się do bólu stawów, kręgosłupa, głowy. Jakie ćwiczenia należy wykonywać przy płaskostopiu? Jak wygląda rehabilitacja stóp z płaskostopiem?

Płaskostopie podłużne i poprzeczne

Fizjoterapeuci, ortopedzi i podolodzy wyróżniają dwa typy płaskostopia:

• Podłużne, w którym obniżony jest przyśrodkowy łuk stopy. Przy bardzo pogłębionej wadzie stopa ma pełny kontakt z podłożem.
• Poprzeczne, w którym obniżone i spłaszczone jest sklepienie poprzeczne. Stopa taka jest poszerzona i mało elastyczna.

 Trzeba pamiętać, że prawidłowo zbudowana stopa nie styka się całą powierzchnią z podłożem, ma natomiast wyraźne punkty podparcia: na pięcie oraz głowie pierwszej i piątej kości śródstopia. Taka stopa zapewnia ciału prawidłową amortyzację, utrzymuje stabilność w pozycji stojącej.

Jak leczyć płaskostopie u dzieci?

U większości małych dzieci stopa jest płaska fizjologicznie i nie trzeba podejmować żadnych kroków leczniczych. Kiedy jednak stopa jest płaska u 7 czy 8-latka, należy wybrać się z dzieckiem do specjalisty. Leczenie płaskostopia u dzieci stosuje się, gdy wada postępuje, nie poddaje się korekcji, jest przyczyną bólu. Dobór metody leczenia zależy od przyczyny oraz stopnia zmian. Przede wszystkim stosuje się wkładki ortopedyczne i buty ortopedyczne, które korygują ustawienia stopy i odciążają ją. Ważny element rehabilitacji dzieci stanowią ćwiczenia, które obejmują rozciąganie mięśni łydek i wzmacnianie mięśni stóp odpowiedzialnych za podtrzymywanie sklepień stopy.

Ćwiczenia na płaskostopie u dzieci:

• chodzenie na palcach, wspinanie się na palce,
• turlanie stopą piłek, np. tenisowej,
• podnoszenie stopą woreczków z ryżem, grochem, piaskiem,
• rysowanie stopami,
• chwytanie palcami stóp różnych przedmiotów,
• chodzenie na wewnętrznych krawędziach stóp,
• maszerowanie po linii przy przykurczonych palcach.

 

Z dziećmi należy ćwiczyć nie tylko podczas zajęć z rehabilitantem, ale przede wszystkim w domu. Ćwiczenia warto uzupełnić o chodzenie bez bucików po różnych powierzchniach: twardej podłodze, dywanie, trawie, piasku.

Płaskostopie u dorosłych

Na zaburzenia budowy stopy u dorosłych najczęściej wpływa brak ruchu, praca stojąca, źle dobrane obuwie, między innymi chodzenie w butach na obcasach, otyłość, a także choroby, m.in. cukrzyca, reumatoidalne zapalenia stawów. Płaskostopie trzeba korygować także u osób dorosłych przy pomocy odpowiednio dobranych ćwiczeń oraz wkładek ortopedycznych na płaskostopie. Regularność w tym przypadku jest również niezwykle ważna. Ćwiczenia rehabilitacyjne mają na celu wzmocnienie osłabionych struktur i rozciągnięcie przykurczonych ścięgien i mięśni. Wyglądają podobnie jak te dla dzieci. Polegają na chodzeniu na palcach, na piętach, na wewnętrznych krawędziach stóp. Można też zwijać palcami stóp chusteczki i chwytać stopami małe przedmioty. Codzienny trening powinien trwać około 30 minut.

 

 

FAQ – najczęstsze pytania o ćwiczenia na płaskostopie

1. Dlaczego ćwiczenia są ważne przy płaskostopiu?

Ćwiczenia pomagają zwalczyć osłabienie siły mięśniowej stopy. Ćwiczenia na płaskostopie wzmacniają mięśnie stóp odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowego łuku oraz poprawiają biomechanikę chodu. Regularna aktywność może spowolnić lub zatrzymać pogłębianie się wady i zredukować dolegliwości bólowe.

 

2. Jakie są najskuteczniejsze ćwiczenia na płaskostopie?

Wśród skutecznych metod znajdują się m.in.: chodzenie na palcach, rolowanie piłeczki stopą, chwytanie przedmiotów palcami stóp czy zginanie i prostowanie palców. Jeśli szukasz inspiracji, sprawdź 10 ćwiczeń na płaskostopie, które możesz wykonywać w domu bez specjalistycznego sprzętu.

 

3. Czy ćwiczenia pomagają również dorosłym z płaskostopiem?

Tak, ćwiczenia na płaskostopie dla dorosłych mogą przynieść bardzo dobre efekty – wzmacniają mięśnie i ścięgna, poprawiają stabilność oraz wspierają pracę wkładek ortopedycznych. Ważna jest tutaj systematyczność.

 

4. Jak często należy wykonywać ćwiczenia na płaskostopie?

Najlepiej ćwiczyć codziennie przez minimum 20–30 minut. Regularność to podstawa – nawet najprostsze ćwiczenia na płaskostopie dają efekty, jeśli są wykonywane systematycznie.

 

5. Czy ćwiczenia można wykonywać samodzielnie w domu?

Oczywiście. Większość ćwiczeń, takich jak ćwiczenia na płaskostopie z piłką, woreczkiem czy ręcznikiem, można wykonywać samodzielnie. Ogromnie ważne jest jednak poprawne ich wykonanie, dlatego na początku warto skonsultować się z fizjoterapeutą.

 

6. Jakie przyrządy warto wykorzystać podczas ćwiczeń?

Do ćwiczeń warto mieć pod ręką: małą piłkę (np. tenisową), matę do ćwiczeń, woreczki z ryżem lub grochem, ręcznik, a także elastyczne taśmy. Te akcesoria urozmaicają i intensyfikują ćwiczenia na płaskostopie poprzeczne i podłużne.

 

7. Czy ćwiczenia mogą całkowicie wyeliminować płaskostopie?

W przypadku dzieci – przy odpowiednio wczesnym rozpoczęciu terapii – jest to możliwe. U dorosłych ćwiczenia mogą nieco poprawić wysklepienie stopy, ale przede wszystkim stabilizują postawę i łagodzą objawy.

 

8. Jakie ćwiczenia polecane są dla dzieci z płaskostopiem?

Dzieci mogą wykonywać ćwiczenia na płaskostopie takie jak: chodzenie na palcach, turlanie piłki, podnoszenie przedmiotów palcami, rysowanie stopą. Takie aktywności są nie tylko skuteczne, ale i atrakcyjne dla najmłodszych.

 

9. Czy ćwiczenia na płaskostopie mogą być częścią rehabilitacji?

Ćwiczenia na płaskostopie są wręcz podstawowym elementem rehabilitacji zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Wspomagają działanie wkładek ortopedycznych i poprawiają biomechanikę całej kończyny dolnej.

 

10. Kiedy warto połączyć ćwiczenia z wkładkami ortopedycznymi?

Zawsze, gdy płaskostopie powoduje ból lub pogarsza postawę wkładki stabilizują stopę, a ćwiczenia na płaskostopie poprzeczne czy podłużne wspierają jej aktywne korygowanie.

 

11. Jakie są przeciwwskazania do wykonywania ćwiczeń na płaskostopie?

Unikać należy ćwiczeń przy silnym bólu, stanie zapalnym, świeżych urazach lub niestabilności stawu skokowego. W takich przypadkach ćwiczenia należy wykonywać tylko pod okiem specjalisty.

 

12. Czy istnieją aplikacje lub materiały video wspomagające trening?

Tak – dostępne są aplikacje mobilne oraz filmy instruktażowe online, które pokazują krok po kroku ćwiczenia na płaskostopie. Warto wybierać te przygotowane przez fizjoterapeutów lub certyfikowanych trenerów.

 

13. Po jakim czasie można spodziewać się pierwszych efektów?

Pierwsze efekty, takie jak zmniejszenie bólu czy poprawa postawy, mogą pojawić się już po kilku tygodniach regularnych ćwiczeń. Na trwałe zmiany w budowie stopy potrzeba jednak kilku miesięcy.

 

14. Jak uniknąć pogłębiania się płaskostopia mimo ćwiczeń?

Oprócz wykonywania systematycznych ćwiczeń na płaskostopie należy nosić dobrze dobrane obuwie, unikać długiego stania i starać się utrzymać prawidłową wagę. Warto też zadbać o pracę nad całym łańcuchem mięśniowym kończyny dolnej i miednicy.

 

15. Czy płaskostopie wpływa na postawę ciała i jak ćwiczenia mogą to zmienić?

Tak – płaskostopie zaburza ustawienie kolan, miednicy i kręgosłupa. Dobrze dobrane ćwiczenia na płaskostopie pomagają przywrócić równowagę mięśniową i zapobiec przeciążeniom w innych częściach ciała.