Bunionette - na czym polega?
Ból podczas chodzenia, problemy ze znalezieniem wygodnego obuwia i ciągły dyskomfort mobilizują pacjentów do szukania pomocy w gabinetach podologicznych i przychodniach zdrowia. Podolog, ortopeda czy lekarz rodzinny niejednokrotnie spotka się z pacjentem, który cierpi z powodu zniekształcenia stopy. Jednym z częściej występujących jest zniekształcenie bunionette, czyli tzw. kostka krawca. Na czym polega? Jak pomóc pacjentowi z bunionette? Postaramy się przybliżyć to zagadnienie.
Czym jest bunionette?
Kostka krawca to koślawość piątego, najmniejszego palca stopy, inaczej zwana także haluksem małego palca. W zaawansowanych przypadkach wystarczy rzut okiem na stopę, by zauważyć odchylenie piątego palca stopy i wyraźną wyniosłość po stronie bocznej. Takie skrzywienie palca i zgrubienie powodują ból i dyskomfort podczas noszenia obuwia.
Dlaczego nawet w naukowej literaturze używa się określenia „kostka krawca”? Była to kiedyś typowa dolegliwość krawców, którzy podczas wielogodzinnej pracy siedzieli w siadzie skrzyżnym i powodowali obciążenie bocznej części stopy. Z czasem pojawiało się trwałe zniekształcenie.
Jeśli przez wiele godzin przebywa się w pozycji siedzące w siadzie skrzyżnym, piąta część śródstopia jest przeciążona. Na pojawienie się kostki krawca narażone są jednak także osoby, które noszą źle dopasowane obuwie. Jeśli but nie zapewnia odpowiedniej ilości miejsca dla palców, piąty palec unosi się i zostaje przywiedziony. Pojawia się także ucisk wyniosłości piątej kości śródstopia. Także u osób z szerokim przodostopiem powstać może zniekształcenie z powodu nadmiernego obciążenia piątego palca.
Jak rozpoznać pierwsze objawy kostki krawca?
Zniekształcenie bunionette wiąże się z bólem podczas noszenia obuwia i ulgą po zdjęciu butów. Jest schorzeniem, które częściej występuje u kobiet. Jeśli takie objawy zgłasza pacjent, należy przeprowadzić wywiad lekarski i w pierwszej kolejności spytać, czy na bocznej powierzchni stopy nie pojawiają się zaczerwienienie i obrzęk. Jednak nie tylko to sugeruje zachodzące w budowie stopy zmiany. Pacjent może skarżyć się także na bóle krzyża lub objawy rwy kulszowej. Warto także spytać o choroby reumatoidalne, ponieważ kostka krawca pojawia się u osób w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów.
Badanie fizykalne
W przypadku diagnozy haluksa małego palca niezbędne będzie także obejrzenie stóp pacjenta w pozycji stojącej. Należy też palpacyjnie zbadać boczną krawędź stopy, szczególnie ponad piątą kością śródstopia. Ucisk na wyniosłość boczną często wywoła u pacjenta dyskomfort. Przy podejrzeniu koślawości V kości śródstopia warto zlecić dodatkowo wykonanie badania RTG stopy w pozycji stojącej.
Trzy typy deformacji bunionette
- I typ deformacji
Dochodzi do poszerzenia bocznej części głowy piątej kości śródstopia. W wąskiej stopie wyraźnie widać uwypuklenie w okolicy bocznej głowy piątej kości śródstopia.
- II typ deformacji
Piąta kość śródstopia jest zagięta na zewnątrz i przyjmuje kształt banana. Głowa piątej kości śródstopia odstaje bocznie i napiera na tkanki miękkie boku stopy. To jest przyczyną bólu towarzyszącego chodzeniu w obuwiu.
- III typ haluksa małego palca
Wyraźnie pojawia się powiększony kąt między czwartą a piątą kością śródstopia. Stopa jest zazwyczaj szeroka, a oprócz palucha koślawego wyraźnie widać płaskostopie poprzeczne.
Leczenie bunionette
Pierwszym krokiem w leczeniu palca krawca jest przyjrzenie się obuwiu pacjenta. Powinno mieć ono szeroki przód, który nie uciska stopy i najlepiej elastyczny nosek. Buty na wysokim obcasie nie są wskazane. Można poinformować pacjenta o konieczności rozciągnięcia obuwia w miejscu pojawiającego się zniekształcenia. Takie usługi oferuje szewc w przypadku butów z prawdziwej skóry. Jeśli ból jest intensywny, korzystne będzie stosowanie chłodnych okładów po zdjęciu obuwia.
Bardzo pomocne może być także stosowanie pelot na śródstopie lub wkładek ortopedycznych na płaskostopie. Wkładki ortopedyczne z pelotą metatarsalną podtrzymują łuk poprzeczny stopy oraz zmniejszają nadmierne rogowacenie naskórka w okolicy piątej kości śródstopia. Wkładki z pelotą stosowane przy haluksach małego palca ustawiają palce w fizjologicznym położeniu i podpierają stopę. Do takich wkładek należą Exclusivo Primo, Durro, Forma oraz Golfo.
Pacjenci także pytają o metody leczenia koślawego palca laserem. Laseroterapia jest bardzo często wykorzystywana w medycynie, ale nie do końca sprawdza się w przypadku leczenia kostki krawca. Problem z haluksem małego palca związany jest nie z przerostem tkanki i kości, ale z deformacją stawu, który powoduje wypychanie na zewnątrz tkanek miękkich. Chirurgia haluksa polega na ponownym ustawieniu skrzywionych kości. Laser koncentruje się na zabiegach na tkankach miękkich, nie będzie więc miał dobrych wyników w zakresie usuwania deformacji stopy.
Możliwe jest jednak leczenie operacyjne zniekształcenia typu bunionette. Wybór leczenia zależy od stopnia zniekształcenia. Przed leczeniem chirurgicznym należy poinformować pacjenta, że możliwy jest nawrót zniekształcenia, że dolegliwości nie muszą zniknąć całkowicie. Powikłaniem mogą być bolesne blizny, podwichnięcie.
Czym jest kostka krawca i jak leczyć bunionette — podsumowanie
Deformacja bunionette dotyczy palca V stopy i polega na wybrzuszeniu się bocznej części głowy kości śródstopia. Objawy bunionette obejmują ból, zaczerwienienie oraz obrzęk w okolicy małego palca, co może prowadzić do trudności w noszeniu obuwia i chodzeniu. Leczenie deformacji bunionette może obejmować zarówno tradycyjne metody, takie jak noszenie specjalnych wkładek ortopedycznych i wykonywanie ćwiczeń na bunionette, jak i interwencje chirurgiczne, w tym przecięcie V kości śródstopia, które pomaga skorygować ustawienie kości i zmniejszyć ból.
Bunionette, podobnie jak paluch koślawy, wymaga dokładnej diagnozy, często przy użyciu badań RTG stopy, aby lekarz mógł określić stopień deformacji i zaplanować odpowiednie leczenie. W przypadku zaawansowanych zmian bunionette leczenie obejmuje również procedury chirurgiczne, które mogą przynieść ulgę pacjentom cierpiącym na przewlekły ból i problemy z funkcjonowaniem stopy. Regularne wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie stopy oraz noszenie odpowiedniego obuwia może również pomóc w poradzeniu sobie z przykrymi objawami i poprawić jakość życia.